عملیات خیبر

عملیات خیبر

نخستین عملیات آبی خاکی

 

پس از عملیات رمضان دو منطقه ی رملی فکه و منطقه ی آب گرفته ی حور برای نبرد با ماشین جنگی عراق مد نظر قرار گرفت به همین روی عملیات والفجر مقدماتی در فکّه و خیبر در حور  طرح ریزی و به اجرا در آمد .

طی دوره ی تعقیب متجاوز که از  تیرماه 1361  آغاز شده بود یکی از تدابیر مهم، بدست گرفتن ابتکار عمل بود و بر همین اساس فرماندهان ایرانی در تلاش برای شناسایی نقاط ضعف دشمن بر آمدند. یکی از نتایج این تلاش شناسایی منطقه ی هور الهویزه و انتخاب این آبگرفتگی  گسترده برای ضربه زدن به قوای دشمن بود. برای همین منظور قرارگاه نوح (ع) سپاه پاسداران برای انجام نخستین عملیات بزرگ آبی خاکی ایران تشکیل شد.

عملیات خیبر با 220 گردان سپاه و 63 گردان از ارتش با سازماندهی قرارگاه های نجف و کربلا و پشتیبانی قرارگاه نوح (ع) ساعت 21:30 دقیقه ی روز 3 اسفند  1362 و با رمز یا رسول الله (ص) آغاز شد.

 این عملیات اساس طراحی عملیات گسترده ی بدر ، و الفجر 8 و کربلای 5 شد. حور منطقه ای در مجاورت با دریاست که در برخی نقاط سطح آن دو الی سه متر بالاتر از سطح دریا می باشد اینگونه مناطق در مسیر رودخانه های دائم و فصلی به وجود می آید .

منطقه ی عملیاتی خیبر در شرق رودخانه ی دجله و در درون هور العظیم واقع شده بود و از شمال به العزیز و از جنوب به القرنه ، طلاییه و یک محور در پاسگاه زید در محدوده ای به 100 کیلومتر مربع می رسید. در داخل این گستره دو جزیره ی مجنون، دکل های فشار قوی برق، دکل های تقویتی رادیو و تلوزیون،  تاسیسات  و کارخانه های کاغذ سازی و چاه های نفت قرار داشت؛ هم چنین در حاشیه ی دجله حدود 50 روستا وجود داشت که در هنگام عملیات خیبر همگی خالی از سکنه ی غیر نظامی بود.

قرار بود که نیرو های عمل کننده با عبور و پیشروی در حور بصره را از سمت شمال تهدید کرده و سپاه سوم عراق را نابود کند. البته پیش از در نظر گرفتن و رسیدن به چنین اهدافی چند عملیات انحرافی و فریب از جمله تحریر القدس در در بلندی های شرقی سد دربندیخان عراق والفجر 5 در منطقه ی کوهستانی چنگوله و والفجر 6 در منطقه ی چیلات و چذابه به اجرا در آمده بود. سازماندهی رزمی نیروهای عمل کننده ی ایران در این عملیات شکل تازه ای به خود گرفت، به این گونه که نیروی زمینی ارتش با یگان های تحت امر خود و با استعداد دو لشگر پیاده، دو لشگر زرهی و یک تیپ هوابرد از محور زید و نیرو های سپاه پاسداران با دو لشگر پیاده و یک تیپ زرهی در همین محور و نه لشگر شش تیپ پیاده و سه تیپ زرهی از هور و طلاییه محور اصلی وارد عمل شدند. علاوه بر این سپاه در این محور عملیات فریب خود را با 5 تیپ و یک لشگر  به انجام رساند در مرحله ی نخست، عملیات بطور همزمان از سراسر محور ها آغاز شد و پیشروی با سرعت عمل و غافلگیری دشمن همراه بود. هرچند در محور زید پیشروی چندانی میسر نشد اما در محور حور که خود به چهار محور فرعی العزیز القرنه و جزیره های مجنون و طلاییه تقسیم می شد بیشتر اهداف حاصل شد این پیشروی آن چنان قوی بود که در روز چهارم گروهی از رزمندگان در شهر القرنه پا گذاشتند و مردم شیعه نشین با قربانی کردن گوسفند به پیشواز آنان آمدند. در محور شمالی عملیات (العزیز) رزمندگان توانستند خود را به رودخانه ی دجله رسانده و تردد خودرو های بصره-بغداد را قطع کنند .

دو جزیره ی مجنون نیز به راحتی دور خورده و بدست قوای ایرانی افتاد.

 از نکات ویژه این عملیات پرواز چرخبال های ایرانی بر فراز دو جزیره ی مجنون در نیمه های شب بود، در مرحله دوم در محور های جزیره ی مجنون و طلاییه به منظور الحاق و پیشروی به سوی نشوه در نظر گرفته شد اما بنا به عللی پیشروی صورت نگرفت و دشمن به طور گسترده ای به استفاده از انواع بمب های شیمیایی پرداخت.

با توجه به اینکه در این عملیات آبی خاکی کوتاه ترین فاصله از خط مقدم خودی تا خشکی 13 کیلومتر بود امکان پشتیبانی زمینی و بهره گیری از یگان تازه تاسیس شده ی نیروی دریایی سپاه وجود نداشته و تلاش  هوانیروز پاسخگوی نیازمندی های نیرو های خط شکن و پدافندی نبود و با وجود استفاده ی عراق از مواد شیمیایی و پاتک های فراوان تنها دو جزیره ی مجنون حفظ و تثبیت شدند.

 ضمن آنکه محمد ابراهیم همّت فرمانده ی لشکر27 محمد رسول الله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جریان دفع پاتک دشمن به جزایر مجنون به شهادت زسید.

در مرحله ی سوم عملیات که بیشتر به منظور دفع فشار های دشمن به جزایر مجنون شمالی و جنوبی به اجرا در آمد طی هفتاد و دو ساعت پاتک نیرو های عراقی نزدیک به یک میلیون گلوله ی توپ و خمپاره شلیک کردند که نشان از حساسیت و تمرکز قوای دشمن بر این مناطق بود.

 در نتیجه ی سه مرحله ی عملیات خیبر بیش از 23 یگان دشمن از بیست تا صد درصد متلاشی گردیده و تعداد 16140 تن از نیروهای دشمن کشته زخمی و اسیر شدند که در میان اسرا علاوه بر افسران ،درجه داران ، سربازان و جیش الشعب عراق، تعدادی  غیر نظامی از کشور های مصر سودان مراکش و سومالی وجود داشتند.

افزون بر این 150 تانک و نفر بر ، 13 فروند هواپیما ، 4 فروند چرخبال و 200 خودرو ی دشمن منهدم گردید. در مجموع 1180کیلو متر از زمین های منطقه آزاد شد که  1000کیلومترمربع درحور و 40 کیلومترمربع از طلاییه را در بر می گرفت در میان غنایم بدست آمده از دشمن علاوه بر دستیابی به چاه های نفت منطقه با ذخیره ی میلیون ها بشکه نفت 150 تانک و نفر بر زرهی ، 250 خودرو، 19 ارابه توپ صحرایی دور برد ، 30 ارابه توپ ضد هوایی و 120 دستگاه مهندسی به چشم می خورد.

کوتاه از مستند "فرماندهان" - حجم:7MB

شنیدن مطلب بصورت صوت: